Ο Δήμος Νέας Ιωνίας είναι δήμος της Περιφέρειας Αττικής που διοικητικά υπάγεται στην Περιφερειακή Ενότητα του Βόρειου Τομέα Αθηνών.
Καταλαμβάνει έκταση 4,48 τετρ. χλμ. ενώ σύμφωνα με την Απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου ανέρχεται σε 64.613 άτομα. Αποτελεί τον τέταρτο πολυπληθέστερο Δήμο του Βόρειου Τομέα Αθηνών, πίσω από τους Δήμους Χαλανδρίου, Κηφισιάς και Αμαρουσίου.
Πρόκειται για έναν αστικό Δήμο, ο οποίος αντιστοιχεί σε μία δημοτική ενότητα. Ως οικιστικό σύνολο είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένος, καθώς με πληθυσμιακή πυκνότητα 14.410 κατοίκων ανά km2, αποτελεί τον πλέον πυκνοκατοικημένο Δήμο του Βορείου Τομέα. Αξίζει να αναφερθεί ότι, το αντίστοιχο μέγεθος για την Περιφέρεια Αττικής είναι 1001 κάτοικοι/km2, ενώ για τον Βόρειο Τομέα Αθηνών ανέρχεται σε 4.389 κατοίκους/ km2.
Ο Δήμος Νέας Ιωνίας βρίσκεται στα βόρεια περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος της πόλης των Αθηνών και αναπτύσσεται εκατέρωθεν της Λεωφόρου Ηρακλείου. Συνορεύει με πλήθος Δήμων, τόσο του Βόρειου, όσο και του Κεντρικού Τομέα Αθηνών. Συγκεκριμένα στα βόρεια συνορεύει με τους Δήμους Μεταμόρφωσης και Ηρακλείου, ανατολικά με τον Δήμο Αμαρουσίου, νότια με τον Δήμο Ψυχικού καθώς και με τους Δήμου Αθηναίων και Γαλατσίου, ενώ δυτικά με τον Δήμο Φιλαδελφείας-Χαλκηδόνος.
Παρότι δεν διατρέχεται από οδικούς άξονες υπερτοπικής σημασίας, βρίσκεται κοντά στην Εθνικό Οδό Πατρών/Αθηνών/Θεσσαλονίκης (Κηφισός) και στην Λεωφόρο Κηφισίας στον άξονα βορρά-νότου και στην Αττική Οδό στον άξονα ανατολή-δύση. Σημαντικοί οδικοί άξονες που διέρχονται εντός του Δήμου αποτελούν η Λεωφόρος Κύμης και η Λεωφόρος Ηρακελείου. Πέραν της οδικής σύνδεσης, από την Νέα Ιωνία διέρχεται η γραμμή 1 του ΗΣΑΠ– γραμμή 1 του Μετρό της Αθήνας, Πειραιάς – Κηφισιά. Επιπρόσθετα σχετικά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, από τον Δήμο διέρχονται δέκα τρεις γραμμές του Ο.Α.Σ.Α. των οποίων οι διαδρομές ταυτίζονται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό με το βασικό οδικό δίκτυο της Νέας Ιωνίας και της ευρύτερης περιοχής.
Ως οικιστικό σύνολο, ο Δήμος Νέας Ιωνίας δημιουργήθηκε αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, καθώς στην περιοχή εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από αρκετές πόλεις της Μικράς Ασίας. Για τον λόγο αυτό, οφείλει το όνομά του, στην ιστορική για τον ελληνισμό περιοχή της Ιωνίας στην Μικρά Ασία.
Από την αρχή της δημιουργίας της, η πόλη αναπτύχθηκε ταχύτατα, παρά τις αντίξοες συνθήκες της αρχικής προσφυγικής εγκατάστασης. Η ταχεία ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι στην περιοχή εγκαταστάθηκαν αστικοί πληθυσμοί, από ανθούσες ελληνορθόδοξες κοινότητες της Μικράς Ασίας που διέθεταν ικανότητες στις επιχειρήσεις και στο εμπόριο. Η Νέα Ιωνία γρήγορα εξελίχθηκε σε μεγάλο βιομηχανικό κέντρο της εποχής, με κύριους κλάδους την Κλωστοϋφαντουργία και την Ταπητουργία και προσέλκυσε ήδη από τα προπολεμικά χρόνια, χιλιάδες εργάτες από την επαρχία.
Λόγω της ραγδαίας αποβιομηχάνισης που συντελέστηκε στη χώρα μετά τη δεκαετία του 1960, η βιομηχανική δραστηριότητα ατόνησε αλλά η οικονομική δραστηριότητα στην Νέα Ιωνία συνεχίστηκε κυρίως ως προς τις εμπορικές δραστηριότητες. Παρά ταύτα, η Νέα Ιωνία φημίζεται ακόμα για την παραγωγική της παράδοση, με σημαντικές ελληνικές βιοτεχνίες και παραγωγικούς χώρους να διασώζονται μέχρι και σήμερα. Σήμερα, η Νέα Ιωνία διαθέτει ένα δραστήριο εμπορικό κέντρο στο οποίο σήμερα αναπτύσσεται επιτυχώς η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
Η πόλη διαθέτει μακρά παράδοση στον πολιτισμό, γεγονός που την ώθησε στην ανάπτυξη σημαντικών χώρων πολιτισμού και γραμμάτων όπως το Δημοτικό Θέατρο, η Δημοτική Πινακοθήκη και η Δημοτική Βιβλιοθήκη. Παράλληλα στην περιοχή δραστηριοποιούνται έξι σημαντικά προσφυγικά σωματεία, καθώς και πλήθος εθνικοτοπικών και πολιτιστικών σωματείων και φορέων.
Τέλος, τα σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η πόλη, είναι το κυκλοφοριακό, η πυκνή δόμηση και η έλλειψη πρασίνου και ελεύθερων χώρων.
